(aḥric aneggaru). Taɣuri n “Tissirt n nndama” n Meɛtub Lwennas : Tamsirt n tudert

Deg ukuẓ n yiḍrisen n tezlit yessa-d sdat-neɣ s waṭas acettki ɣef liḥala-s akked  uwessef n umdan s umata, ma deg uneggaru-a ala awessi lqayen i ara naf deg-s.

 Wessaɣ-k ay uḍrif

Ttmeyyiz, rẓen tikli

Mi ad tqerrbeḍ asif

Zger anda ur k-yettawi

Taḍsa n wuglan tettɣurru

Tessawal i deεwessu

Ad k-yefk yinijel i yifri 

Γef tεebbuḍt bnadem i ileḥḥu

Am uzrem i yettsuḍu

Yezmer-as siwa Rebbi

Seg zik qqaren “ameyyez qbel aneggez”, yettɛewwad-d unaẓur awal ɣef waya, tikli i ddunit ed uxemmem i yal asurif ara tegreḍ. Rnu-as daɣen tillin-nni d nniya ur nemɛin anda ma yezmummeg-ak-d umdan dayen ad as-tefkeḍ ul-ik ed lbaḍna-k, netta akken i d-yewwi deg wawal-is, seg yinijel i iteqqsen, i iweɛren annect-n tzemmreḍ ad tḍilleḍ srid deg yifri, ma d bu sin n yiḍarren (amdan) icebbeh-it ɣer uzrem amihan (dangereux), i yettsuḍun, i ileḥḥun ɣef uɛebbuḍ, dakken ala Rebbi i as-izemmren. 

Win ad k-yesqerḥen

S tidet ur nesεi ara ddwa

D netta ad izeglen 

Tifxet ur k-tettḥaz ara

D bnadem ad k-id-isferḥen

D netta ara k-inefḍen

Ma yella ur tebniḍ ara

S kra n umdan yettamnen

Ayen yakk zerεen medden

Ssqef-is yezga yeεra

Dayi ira ad d-yini sɛu, tesqedceḍ taflest (liman), ɣas ad k-yeg yiwen ndir eǧǧ-it i teɣdemt tarebbant  (justice divine), wamma seg tama tayeḍ izemmer d win i k-d-yesferḥen da i ara k-iqerḥen dihin skud yella laman i iteddan deg waman.

Win i k-id-yesteqsan

Liḥala-k amek tella

S teḍsa n wuglan

Zmumeg-as ad yesteqneε

Ini-as “aql-iyi labas ” 

Γef yiḍ yezga yuli wass

Seεreq-as ayen yebɣa

Hder-as ɣef lǧebba d lkas

D wanda akk wwḍen leǧnas

Ul-ik ur as-t-ssenɛet ara

Amdan ur nesɛi tigezzi (lbaḍna) xersum tayla-s, tin i yiman-is, am tfekka taḥeẓṭiṭ (taɛeryant) war aselsu d sser. ɣef waya yettini-d unaẓur ur ilaq ad teqqareḍ dima ayen yellan i umdan ladɣa ɣef wayen i k-yerzan, acku ahat ayen iɣef i k-d-yesteqsa d kra nniḍen i yenwa seg-s. 

Ur ttamen ara

Ad ak-yini “kker ad tt-id-nesker” 

Ad k-yeḥwiǧ ass-a

Azekka, ad k-ideqqer

A win i k-yennan “ma teḥsiḍ

Anwa lasel deg i d-temɣiḍ ?”

Ini-as “d mmi-s n Lezzayer” 

Tewεer twaqqsa n usemmiḍ 

Yewεer mi ad k-id-yerr lḥiḍ

Yewεer ubrid n liser

Seg laman i d-yekka lxuf, taluft-a tecɣeb nezzeh ameskar, yettwessi ɣef laman n win ara k-iẓẓuɣren kan i ubaɣur-is (lfayda) taggara ad k-yebru deg ugelmim n tlefsiwin, da ahat d ayen ijerreb s timmad-is. Ma d tiririt i usteqsi “d acu i d lasel-ik”, da ahaqel yella mazal yettamen s Lezzayer tazzayrit. 

 Zemren ad ruḥen

Ad k-d-smunzun* tiqsiḍin 

Ad tekkiḍ yid-sen

Allaɣ-ik ad ak-t-rwin

Ma yella kra ur teẓwireḍ

I temsal ur tḥebbreḍ

Tawaɣit ad k-terr d aεwin

Wamma ma yella tfehmeḍ

Uqbel aẓdam tettmeyyizeḍ

S lesrar ara tqableḍ lesnin

Amedya i d-yefka da yettaẓ ɣer winna n tsertit, ɣef ugraw-nni n wid ur nesɛi imenzayen (principes) mara ttḥebbiren kan argaz yesfan, ad t-aɣen bac ad t-ssimsen, d ayen iɣef yettnebbih umeskar, ma d tikli nniḍen iɣer d-yuɣal, ad nefhem dakken axir yiwen ma yella d ukyis, yedder tudert-is d ushil gar wiyaḍ wala ajṭiṭṭeḥ ur d-nettawi. 

Xḍu-k i ttnefxa 

Eǧǧ-asen i medden ad k-cekkren

Ur sfuǧǧuɣ ara

D yir awal ad k-inefḍen

Gar-asen abrid nǧer-it

Ma d iles ẓiden, ttak-it

Ttεici tamεict-nsen

Win teẓriḍ yefhem, ssimen-it 

Sserr-is, qelleb issin-it 

Kbel*-as deg wafriwen

Amdan yerran zzux d taɣawsa-is yeɣlayen, dima d amessas deg kullec, ma yerna asfuǧǧeɣ deg umeslay din ad yerẓig. Eǧǧ-asen i medden ad k-cekkren ma yella kra i tuklaleḍ, tḥekmeḍ iles-ik mara yettkernunnuḍ ad d-yeffeɣ, tiliḍ d umɛin akked win yesseqdacen tigzi daɣen, daya i d-yessefham unaẓur. 

Lhi d ccɣel-ik

Muqel abrid yessufuɣen

Ṭṭinez* ɣef warraw-ik

Ma ur yelli deg wacu i xussen

Ur snefsusu lǧib-ik

Ldi kan ciṭ afus-ik

Γas ferreq deg yimdanen

Win ad d-yaẓen ɣer nnif-ik

Dinna ɣas εemmer lfuci-k

D aḥlalas* ad tt-ileεben

Ulac d acu i igerrzen am mara ad d-yelhu yal amdan ed tudert-is war timḍerrit i wayeḍ neɣ d ahḍar ur nwata fell-as, tili ur nɣerreq deg wannu (lbir) n ccwal dɣa.  Yeqqar-d daɣen Lwennas n Ayt Lewnis ur ttili d imwedder ur ttili d amɣallu (égoïste), ladɣa seg tama n uxdam n lxir i win yesran (yuḥwaǧen). Rnu daɣen tamsalt n nnif – ɣef wacu yemmut dɣa – seg wakken ur iqebbel ad iḥaz yiwen nnif-is neɣ n wayeḍ, iruḥ almi i d-yessken amedya i izaden cwiṭ ma negra tiɣri i lmeɛqul, acku ala urrif i izemmren ad k-yeǧǧ ad tgeḍ anɣa (crime).  Aredmani deg uḍris n tezlit s umata tban-d tissirt n nndama n umedyaz, i d-yurwen tamsirt n tudert, d ayen i d-iberreḥ unaẓur s taɣect-is i win yettḥessisen, nekni neɛreḍ ad as-neg i uḍris asegzi d uzɣan aseklan (critique littéraire).

Mhenni Xalifi, Aɣmis n Yimaziɣen 2014

Walit da Aḥric 1: (aḥric 1). Taɣuri n “Tissirt n nndama” n Meɛtub Lwennas : Tamsirt n tudert

Walit da aḥric 2: (aḥric 2). Taɣuri n “Tissirt n nndama” n Meɛtub Lwennas : Tamsirt n tudert

Walit da aḥric 3: (aḥric 3). Taɣuri n “Tissirt n nndama” n Meɛtub Lwennas : Tamsirt n tudert

Walit da aḥric 4: (aḥric 4). Taɣuri n “Tissirt n nndama” n Meɛtub Lwennas : Tamsirt n tudert