TADIWENNIT AKKED MASS TAHAR OULD AMAR : << win yenwan ad yaru, ad as-iniɣ (s leqder): ɣer, ɣer, ɣer…ayen.....>>

Deg tdiwennit i d-newwi akked umaru-aneɣmas Mass Taher Uld Amar, nesqerdec awal yid-s ɣef tira-s d yisental-nniḍen.
Taɣuri igerrzen.

AΓMIS ISAHLIYEN: Azul a Mass Ould Amar Tahar;
Ass-a rzan-d ɣur-k Yisaḥliyen, imi ak-nwala trezzuḍ aṭas ɣer wid yellan ddaw n tmurt ; ɣer wanda akken i ak-tettceyyiε uletma-tneɣ Tangalt. Nebɣa ad ak-nesteqsi ɣef kra n temsal.

— Taher Ould Amar : Ansuf s weɣmis Isahliyen. Ɣur-k ad tɣileḍ ɣer ddaw tmurt i yi-tettceyyiɛ Tangalt, d nukni i yellan ddaw tmurt.

— “Bururu, ur tengir ur teqqim”, “Murḍus”, akked “Tafunast iteẓẓgen lpitrul”, d wi i d idlisen-ik (sin imenza d ungalen). Dda Tahar, tettwassneḍ tessexlaḍeḍ aṭas, neɣ azgen deg yinaw-ik (discours) d tafransist, acuɣer? D acu i d iswi-inek?

— D tidet sedduyeɣ-d cwiṭ n tefransist, tikwal ula d cwiṭ n teɛrabt n Lezzayer. Ur  cukkeɣ ara belli azgen n wayen ttaruɣ s tefransist. Rnu, nekk ur t-ttwaliɣ ara d « asexleḍ » : yal tikkelt ara yaruɣ s tefransist, d tilawt n wemkan, n wakud akked uwudam(contexte spatiotemporel et personnages)  i d sseba.  Acuɣer ? Ttḥessiseɣ i uḥebbek n wul n tmeti (nek d yiwen seg-s), ttɛaraḍeɣ d tira-w ad dduɣ akked tilawt n wayen selleɣ. Iswi-inu ? Ɣas ma yella wayen ttaruɣ ur yeɛǧib ara,meqqar ad yettwafhem.

— Asexleḍ-ayi, s tutlayt tatrart qqaren-as “anermis n tutlayin”, ma s tutlayt n Molière, qqaren-as “le contact de langues”. Imussnawen n tesnilesmettit (sociolinguistique), qqaren-d ur yelhi ara waya – usexleḍ-a – yettaǧǧa tutlayt-nni iɣer nessexlaḍ ur tettnerni ara! D acu ara aɣ-d-tiniḍ ɣef waya?

— Tisnilesmettit mačči d tafellaḥt-iw, maɛna icebba-yi-d Rebbi, tira-agi ttaruɣ qqaren-as « l’alternance des langues ». Yella daɣen ayen i wumi qqaren le code switching . Dɣa, d « code switching »-agi i izemren ad « yessexreb » tutlayt, imi ttilint snat neɣ ugar n tutlayin deg yiwet n tefyirt. Amedya ; « one two, three, viva l’algérie » (taglizit, tasbenyulit akked tefransist deg yiwet n tefyirt). Dɣa d « contact des langues » i d sebba n « l’alternance » akked « code switching ».
Nekk ttwaliɣ belli ayen yettaǧǧan tutlayt ur tettnerni ara d leqfs uɣur tebɣa ad tt-ter tsertit neɣ « l’idéologie » ma yehwa-yak. Wa yebɣa ad d-yesnulfu « luɣa al-amaziɣiya al-fusḥa », wayeḍ « tamaziɣt taqurant ». Ruḥ tura keč fhem d acu i d taqurant. Lḥasun, nekk ttaruɣ s teqbaylit i sneɣ, i fehmen wiyiḍ.

— Ad d-nuɣal ɣer wayen i txeddmeḍ ussan-a: tirza-k ɣer wat laxert. D acu i d iswi-inek s tdiwenniyin-nni?

— D asmekti n kra n wudmawen n yidles, ladɣa udmawen n tsekla, d tajmilt daɣen. Llan daɣen cwiṭ n yisallen. Kkateɣ amek ara d-sneṭqeɣ inebgawen n Tangalt s wayen ara inefεen imeɣri. Wigi uɣur rezzuɣ yal ddurt, ur ten-ttwaliɣ ara d at laxart, mazal-iten ddren. At laxart, ad ten-tafeḍ da, gar-aneɣ, ur ten-ttafeḍ ara anda akka trezzu Tangalt.

— Tirmit-ik (l’expérience) deg unnar n tsekla taqbaylit ɣezzif, ma neẓra kan ungal-ik amezwaru ad t-naf yeffeɣ-d deg 2006. Amek i tettwaliḍ tasekla-nneɣ, ladɣa ayen yerzan ungal (imi kečč tettaruḍ ungalen)?

— Ttwaliɣ belli tasekla i d-ilulen milmi kan, tedda amecwaṛ deg usnulfu. Aṭas i yettarun. Aya, dayen yelhan. Tura, yewweḍ lweqt ayen ara d-yennulfun ad iɛeddi deg uɣerbal. Wagi d cɣel n yimsiẓrigen akked ineɣmasen i wumi ttunefken wallalen n wannuy.

— D acu ara tiniḍ i yimura imaynuten i d-ikecmen ɣer unnar-a, akken ad ssiwḍen ɣer uswir ara yessalin isem n tsekla taqbaylit?

— Amaru amaynut yezmer ad yif aqdim. Ma d win yenwan ad yaru, ad as-iniɣ (s leqder): ɣer, ɣer, ɣer…ayen uran wiyiḍ, wid ɣ-yezwaren s annar-agi s wacḥal n lqern. Ur ttḥar ara ad d-tessufɣeḍ adlis, ur k-isufuɣ ara isem-ik deg udlis akked d like n facebook.

Yesteqsa-t Itri,