A mmi, Tidet tesεa yiwen wudem…….  

Ma nnan-ak-d abrid iwseε, ma nnan-ak-d ddu deg-s ur ttaggad ara, ḥṣu d akken ɣer nnger i yettawi. Abrid n tidet deyyiq, llant deg-s tderray mačči d yiwet, yerna ayen akk illan deg-k εziz ad yettwaslex.

Ma terriḍ i yimi-k lḥenni, tessusmeḍ di ẓẓdiḥ yerwin, imcewwel, imqehher, ḥṣu ad d-tettwaεezleḍ, ad tettwaḥesbeḍ d ameslub. Ddunit ur tqebbel ara isusamen, acku di tsusmi-k i tella tezmert tameqrant. Timetti, tḥemmel tayugin n ccwal n ddḥis, n wayen akk iregglen imeẓẓaɣ i tiɣri ḥlawen n ṣṣwab d lekyasa. Ad k-awin ɣer lḥebs-nni-nsen, d lḥebs ideg tella tsusmi n leεqel, acku ur ẓrin ara skud i k-ttaran di tencabin, skud allaɣ-ik d yiman-ik ttuɣalen d ilelliyen am yigider di temẓi-s. Ur ttḥawal ara awal yid-sen, ad k-nhuɣ a mmi εzizen, awal yid-sen ur infiε ara; ssnen kan ṣṣenf n teywalt tin n rregmat, tin n utεeddi, tin n twakksa n sser, tin ur issin uɣersiw di teẓgi.

Ma tesliḍ-asen ttmeslayen ur ten-ttamen ara, acku awal-nsen d awal n tixxubta, d awal ittkellixen, d awal iwumi ttcebiḥen, maca di telqeyt-is d aɣurru. Dehnen kra d awal s ccbaḥa d tiẓeḍt, maca deg wul-nsen d aɣurru. Ma ifka-ak lḥal ad d-teqqimeḍ yid-sen, ur teddu ara deg wurar-nsen, acku urar-nsen s yimrigen ineqqen, ma d kečč tesneḍ ad turareḍ di tidet taḥeqqanit. Yiwen ur ak-d-yettawi tidyanin tiqburin akken ad k-ixdeε, ad k-iɣur, skud ittcebbiḥ-itent s ddḥuḥ n nnfeε-is. Ad ak-d-iban s ufella ittemcuεul maca di tilawt ur illi d uwreɣ ur ili d aẓref, ur illi d abrenz! Ddheb ẓẓay, imawen-nsen ur as-zmiren, aẓref qessiḥ deg yimi, nutni ssawalen i tiẓeḍt yettɣurun, ma d abrenz, ur zmiren ad t-refden imi tafat n yigenwan, tafat n Tidet qessiḥen tetticciḍ s allen-nsen i ten-istullusen, dɣa ttextirin ayen nniḍen.

Teẓriḍ ur tettwaqbaleḍ ara di ddunit, acku ddunit tugi ṭṭbiεa-k iṣfan! Ddunit teččur d ixixxan, tumes, teččur d ticmatin, teččur d leεyub, dɣa kra n win ibɣan ad d-issenser seg-s, ad as-d-teṭṭef amus-is deg yijufar-nsen. syin ad k-sswaεdayen s yiwen uḍaḍ, ad ttuɣun:” walit-t ha-tan ijufar-is merra luɣen!” nutni ittεumun deg waluḍ aberkan n tecmat, ad ak-qqaren i kečč, isεa kra ccwami deg uḍar ɣef wayen i ten-isbelεen merra. Ad ak-d-snulfun kra yellan d tacmat seg wayra, seg wulac, dɣa ad seḍsen medden deg-k, ur ssemḥas ara! Kemmel abrid-ik, ddu akken idda uḍar ittnadin leslak di tidet, dɣa ad d-tbeεdeḍ nezzeh ɣef wayen ttgen. Syin, aḍar-ik ad yeg asurif meqqren m’ara yessuref ɣer wayen ifazen.

Ayen ifazen ad k-id-imagger, ad d-yawi deg ufus-is ayeffus ijeǧǧigen ifsan izeggaɣen am wid n Jiḥbuḍ, ad ak-d-yernu imɣan icuban ɣlilu deg uzelmaḍ. Akken ara teččeḍ Jiḥbuḍ akken ara tesweḍ aman n ɣlilu. Abrid-ik isεa fessu, maca isεa terẓeg daɣen. Ur tezmireḍ ad d-tedmeḍ ayen ilhan, war ma teswiḍ seg wayen rẓagen. Am wakken tella tafat i ṭṭlam akken i tella tiẓeḍt i terẓeg. Di sin d imsudaɣ, teddun akken, yal wa s wanya-s. Tikwal terẓeg tettawi-as-tt i tiẓeḍt, tikwal d tiẓeḍt i tt-ittawin, ttnaɣen akka d wakka, tirennawin n wa ttilint-d di lɣeflan n wayeḍ am wakken ittnaɣ lxir d ccer, am wakken tettnaɣ tafat d ṭṭlam.

Aya merra, a mmi, ilha ad t-lemdeḍ acku ussan weεrit, akud ad –iteddu yettiqsiḥ, yerna skud tjebdeḍ skud taqlaḍt n tudert tettzeyyir fell-ak. Maca, lmut di tlelli xir n yikesman n tikullya, Tilelli tif liser di ddel.

Win inwan tuqqna s rrebg n tuččit telha, ha-t-an yuɣal d akli s ttawil n uεebbuḍ-is kan, ma d tarwiḥt-is tcudd i lebda, dɣa ur yettaf tarewla alamma tegla yis-s. Kra n win ibedden, ad εerḍen ad t-ɣeḍlen, maca ma issen, izwar ifrez i twaɣit send ad d-teḍru, win d ukyis issnen ad irwel i iɣeblan seld ad d-ilin.

Ukyis d win i tent-ittwalin uqbel ad d-ilint. Taluft m’ara d-tlal, tezmer ad k-tḥaz ma ur tt-twalaḍ ara ad d-teddu. ḥrez iman-ik di lfina n tidet dɣa ur k-ittḥaz usemmiḍ-nsen, ur k-ittaɣ waṭṭan-nsen.

Imeslayen-iw, a mmi, mačči iwakken ad ak-uɣalen d taεekkemt, maca bɣiɣ ad ten-tesweḍ akken ad ttregrugen deg yiman-ik yerna ad d-tḥezbeḍ uqbel ad d-tneggzeḍ. D ta i d tabrat-iw: Ḥṣu Tidet tesεa yiwen wudem, d udem ur ḥemmlen ara tuget n yimdanen, acku, amen-iyi, yal wa ittnadi tidet yebɣa.

Tidet i yettnadi bnadem d tidet ur as-itekksen ara ilefḍan-is, maca ad as-teslufu di kra n wayen ibɣa. Tin mačči d tidet a mmi, tin d tikerkas ilsan talaba n tidet. Tidet m’ara k-id-qabel, ad d-twaliḍ udem-is ur nettbeddil ara akken ttbeddilent teswiεin, ala! Tidet udem-is isεa ṣṣifa-s, ma d ṣṣfa-s mačči d tin i ttnadin medden. Kref tagecrat sdat-s, tiniḍ-as: “Nekk d ameεlal, ḥwaǧeɣ tazmert-im akken ad kem-ḍuεeɣ, akken ad dduɣ di lǧerra-m, acku kemm d tezdeg, ma d nekk ijufar-iw ččuren d aluḍ n tecmatin!” qqir-d s waya, dɣa din ara k-terfed, ad k-tessali, ad k-tessired, ad k-twenneε, ad d-tuɣaleḍ d argaz inefεen ara d-yawin wiyaḍ, ad aɣen abrid tuɣeḍ, maca ur as-qqar ara aya mebla leεtab! Am wakken i ak-d-nniɣ ufella, terẓeg n wussan ad ddun d tiẓeḍt n wayen ifazen.

Tessneḍ imɣan amek gemmun? Seg wakal m’ara d-yeffeɣ, s leεtab meqqren, maca mi d-iḍal, ad d-twaliḍ ad ittnerni, ad igemmu alama ifsa. Akken ula d tarwiḥt-ik, a mmi εzizen, ad d-teffeɣ seg waluḍ ideg tella s leεtab, meεna mi d-tekkiḍ ɣer takawt n lemziyya, din ad d-tafeḍ ittraǧu gemmu n tezmert d fessu n liser.

Ussan weεren a mmi εzizen, ddunit am ddkir, igenni d ddkir! Tamezwarut tjebbed akka wayeḍ d asawen. Xtir ad d-taliḍ d asawen ad d-tecbuḍ igider. Ddunit ma tewwi-k ad k-tečč alamma terkiḍ, tuɣaleḍ d aɣebbar.